Đằng sau cuộc biểu tình đang rất được chú ý gần đây của các nhân viên GOME là câu chuyện về sự sa sút của một huyền thoại. Vốn xuất thân là một cậu bé nghèo ở nông thôn, nhà sáng lập của GOME, người từng nhiều lần được vinh danh là người giàu nhất Trung Quốc, đã vướng phải tù tội và đang phải chật vật gây dựng lại vị thế của công ty. Tuy nhiên, môi trường kinh doanh xấu đi của Trung Quốc có vẻ không ủng hộ huyền thoại này.
GOME Electrical Appliances, gã khổng lồ bán lẻ thiết bị gia dụng ở Trung Quốc, từng là một huyền thoại trong ngành. Vào cuối năm 2021, nó có 4.195 cửa hàng đang hoạt động tại Trung Quốc. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi và tình hình tài chính hiện tại của công ty đang bất ổn.
Gần 100 nhân viên đã phong tỏa trụ sở chính của GOME tại Bắc Kinh vào tối ngày 06/12 để yêu cầu người sáng lập công ty là Hoàng Quang Dụ (Huang Guangyu) trả lương cho họ. Theo cổng thông tin Phoenix.com của Trung Quốc, một số nhân viên và các nhân viên bảo vệ của ông Hoàng đã xô xát với nhau.
Thông tin cho biết hơn 20 đại diện của nhân viên đã gặp bà Wei Qiuli, phó chủ tịch của Tập đoàn GOME Electrical, và yêu cầu thanh toán các khoản lương chưa được trả từ tháng 9 đến tháng 11, cũng như khoản tiền thưởng nửa năm và tiền thưởng hiệu suất làm việc còn nợ. Nhưng bà Wei phàn nàn rằng công ty đã thông báo từ lâu với nhân viên rằng họ không thể trả lương từ tháng 6 đến tháng 12, đồng thời gửi giấy cam kết cho nhân viên, ai bằng lòng ở lại thì ký, ai không chấp nhận chậm lương thì sẽ rời đi thông qua quy trình giải quyết theo luật lao động.
Các nhân viên của GOME được cho là đã biểu tình trong 8 tiếng đồng hồ và tình hình chỉ lắng dịu khi cảnh sát can thiệp. Nhưng vì vấn đề vẫn chưa được giải quyết, các nhân viên đã không rời đi.
Việc trả lương bị trì hoãn của GOME là chủ đề thịnh hành số một trên nền tảng truyền thông xã hội Weibo của Trung Quốc vào ngày 03/11, với 400 triệu lượt đọc mỗi ngày. Điều này là do GOME từng được mệnh danh là “Vua bán lẻ” ở Trung Quốc và người sáng lập Hoàng Quang Dụ đã vài lần được mệnh danh là “người giàu nhất Trung Quốc”.
Án tù cho huyền thoại từ GOME
Ông Hoàng sinh ra tại một ngôi làng nông thôn nghèo ở tỉnh Quảng Đông vào năm 1969. Ông không học hết trung học cơ sở và theo anh trai đi tìm việc làm khi mới 16 tuổi. Hai anh em bắt đầu bằng việc bán các thiết bị điện nhỏ như radio và đồng hồ điện tử ở Quảng Đông và các vùng khác.
Năm 1987, hai anh em mở một cửa hàng nhỏ rộng dưới 100 mét vuông (1.076 foot vuông) ở Bắc Kinh và lần đầu tiên treo lên tấm bảng hiệu “GOME Electrical”.
Vào thời điểm đó, các thiết bị gia dụng lớn như tủ lạnh và TV màu là những mặt hàng khan hiếm ở Trung Quốc. Thông qua sự siêng năng và cách tiếp cận bán nhiều hơn với giá thấp hơn, họ đã nhanh chóng mở rộng thị trường.
Sau đó, anh trai của ông Hoàng chuyển sang lĩnh vực bất động sản, còn riêng ông Hoàng Quang Dụ ở lại với GOME Electrical và không ngừng mở rộng kinh doanh. Đến năm 1999, GOME đã lan rộng ra 88 thành phố trên khắp Trung Quốc.
Năm 2000, thông qua sự quen biết với những người nổi tiếng ở thị trường vốn Hong Kong, ông Hoàng Quang Dụ bắt đầu hoạt động kinh doanh vốn của mình trong giới tài chính. Điều này dẫn đến sự giàu có nhanh chóng, nhưng cũng đặt nền móng cho những thảm họa trong tương lai.
Năm 2004, GOME được niêm yết thành công tại Hong Kong và ở tuổi 35, ông Hoàng Quang Dụ đã được Hurun 100 vinh danh là người giàu nhất Trung Quốc. Sau đó vào năm 2006, tạp chí Time đã vinh danh ông Hoàng Quang Dụ là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất trên thế giới. Từ một cậu bé nghèo ở nông thôn trở thành người giàu nhất Trung Quốc và là một trong những người có ảnh hưởng nhất trên thế giới, câu chuyện cuộc đời của ông Hoàng Quang Dụ khi đó thực sự là một huyền thoại.
Ông Hoàng nổi tiếng với câu nói rằng danh sách Hurun 100 là “danh sách truy nã, ai ở trong đó là người không may mắn!” Câu nói này đã trở thành một sự thực đối với ông. Tháng 11/2008, ông Hoàng bị bắt vì một số cáo buộc kinh tế. Năm đó, ông vẫn đứng đầu danh sách Hurun 100 với tài sản đạt đỉnh 43 tỷ CNY (nhân dân tệ) (khoảng 6,17 tỷ USD).
Một năm rưỡi sau, ông Hoàng bị kết án 14 năm tù vì tội điều hành kinh doanh bất hợp pháp, giao dịch nội gián và hối lộ, bị phạt 600 triệu CNY (khoảng 86,08 triệu USD) và bị tịch thu 200 triệu CNY (khoảng 28,7 triệu USD).
Sau khi ông Hoàng bị bắt giam, vợ ông là bà Du Juan bắt đầu quản lý GOME. Dưới sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường, thị phần của GOME dần dần bị các đối thủ cạnh tranh chiếm đoạt và thương mại điện tử trên internet thì đang lặng lẽ tăng mạnh [trong khi GOME lại đi theo mô hình truyền thống]. Vào thời điểm ông Hoàng ra tù vào năm 2021, thế giới đã thay đổi đáng kể. Theo “Báo cáo thị trường thiết bị gia dụng Trung Quốc năm 2021” chính thức, GOME đứng ở vị trí thứ tư với tư cách là nhà bán lẻ thiết bị gia dụng vào năm đó, với thị phần là 5%.
Khó khăn chồng chất khó khăn
Khi ông Hoàng được ra tù vào ngày 16/02/2021, giá cổ phiếu của GOME đã tăng vọt. Hai ngày sau, tại một cuộc họp của các giám đốc công ty, ông Hoàng nói: “Chúng ta sẽ cố gắng khôi phục công ty về vị trí ban đầu trên thị trường trong 18 tháng tới”.
Ông Hoàng sau đó đã thực hiện những thay đổi mạnh mẽ trong công ty của mình. Đầu tiên, ông tung ra nền tảng cửa hàng bán lẻ dựa trên giải trí “Niềm vui thực sự” (True Happiness), bao gồm các trò chơi tương tác và chức năng phát video trực tiếp, trong nỗ lực thâm nhập lĩnh vực thương mại điện tử xã hội. Ông ấy cũng đã ra mắt “Làm đẹp ngôi nhà của bạn”, một nền tảng tập trung vào việc cải thiện nhà cửa.
Mặc dù GOME đã đầu tư một khoản tiền lớn vào hai mảng kinh doanh này nhưng họ vẫn chưa thâm nhập được nhiều vào các nền tảng thương mại điện tử. Hoạt động kinh doanh trên internet của Trung Quốc hiện đã tương đối trưởng thành và nền kinh tế Trung Quốc nhìn chung đang suy giảm dưới tác động của đại dịch COVID-19.
Nền tảng “Làm đẹp ngôi nhà của bạn” được xây dựng nên vào thời điểm thị trường bất động sản của Trung Quốc đang yếu, chi phí nguyên vật liệu tăng cao và có rất nhiều đối thủ cạnh tranh. Kể từ tháng 7 năm nay, toàn bộ hoạt động kinh doanh của nền tảng này đã bị đình chỉ, theo cổng thông tin Sina của Trung Quốc.
Hoạt động kinh doanh ngoại tuyến truyền thống của GOME cũng không tốt. Theo báo cáo tạm thời năm 2022 của GOME được công bố vào ngày 27/09, công ty có tổng cộng 3.825 cửa hàng, trong đó 562 cửa hàng đã đóng cửa và 192 cửa hàng đã được mở trong nửa đầu năm, tức là giảm ròng 370 cửa hàng. Do các cửa hàng bị đóng, GOME đã rút khỏi 60 thành phố và thị trấn.
Báo cáo tạm thời cũng cho thấy doanh thu của GOME trong nửa đầu năm là 12,11 tỷ CNY (khoảng 1,74 tỷ USD), giảm 53,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngoài ra, GOME đang có vấn đề về tài chính. Tính đến cuối tháng 6, tổng tài sản của GOME là 74,47 tỷ CNY (khoảng 10,68 tỷ USD) và tổng nợ phải trả là 58,57 tỷ CNY (khoảng 8,40 tỷ USD), với tỷ lệ nợ trên tài sản là 78,65%. Trong số này, 22,9 tỷ CNY (khoảng 3,29 tỷ USD) sẽ đến hạn trong vòng một năm. Tiền và các khoản tương đương tiền của công ty chỉ đạt 2,41 tỷ CNY (346,88 triệu USD). Trong khi đó, dòng tiền từ hoạt động vận hành của công ty trong nửa đầu năm chỉ là 55,35 triệu CNY (khoảng 7,94 triệu USD).
Bất chấp những nỗ lực ở mức cao nhất của ông Hoàng để đối phó với cuộc khủng hoảng tiền tệ, GOME đã vấp phải nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm sa thải quy mô lớn, hạ lương nhân viên, trả lương chậm và mất nhân viên cấp cao.
Nhà bình luận các vấn đề thời sự Zhang Sutian nói với The Epoch Times vào ngày 09/12 rằng các chiến thuật bán hàng ban đầu của GOME đã lỗi thời, nhưng đây không phải là thời điểm thích hợp để chuyển sang bán hàng trực tuyến. Nền kinh tế Trung Quốc từ lâu đã có dấu hiệu suy thoái, nền kinh tế dựa trên việc bán đất đang chao đảo, ngành bất động sản gặp khó khăn, nợ của chính quyền địa phương cao đến mức báo động, và Mỹ và châu Âu đang coi Đảng Cộng sản Trung Quốc là một mối đe dọa. Điều đó có nghĩa là, trong khi GOME có những vấn đề của riêng mình, thì sự xấu đi nhanh chóng của môi trường kinh tế Trung Quốc là một trong những yếu tố chính dẫn đến thất bại của GOME.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch